Risk Analizi ve Değerlendirmesi, Acil Durum Planı ve Çalışanların İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimleri KALİTÜRK® eğitim ve uygulama noktasında sizlere uzman denetçi ekibi ile hizmet vermektedir.

Günümüzde risk yönetimi ve değerlendirmesi İş sağlığı ve iş güvenliğine yeni yaklaşım felsefesinin en önemli unsurunu oluşturmaktadır. Bunun en önemli sebepleri şöyle sıralanabilir. İSG’ye önceki yaklaşımda tehlike bazlı düşünme esas alınmıştır. Son yaklaşımda ise risk bazlı düşünme esas alınmıştır.

Önceki yaklaşımda toplu koruma önlemlerinden çok kişisel korunma önlemleri öne çıkmıştır. Son yaklaşımda ise proaktif olma ve önleyici tedbirler dediğimiz toplu koruma önlemleri önem kazanmıştır.

Önceki yaklaşımda İSG konusunda özel eğitimlere tabi tutulmuş profosyonel uzman katkısı yasal olarak istenmez iken son yaklaşımda sanayiden sayılan ve 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri için İSG uzmanlarından hizmet alınması zorunlu hale getirilmiştir.

Genel manada ve en basit haliyle RİSK;

Bir tehlikeden kaynaklanan olayın ortaya çıkma olasılığı ile bu olayının  sebep olacağı etkinin şiddeti  arasındaki bağlantıdır. 

• İŞVERENLER NEDEN RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMAK İSTERLER
• KANUNİ NEDENLER
• AHLAKİ NEDENLER
• EKONOMİK NEDENLER

YASALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

AB ülkelerinde Risk değerlendirmesinin yasal alt yapısını teşkil eden ve yeni yaklaşım direktiflerinin ana direktifi olan  89/391/EEC Direktifi doğrultusunda   hazırlanarak 09.12.2003 tarih ve  25311 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe  konulan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Ülkemizde Risk değerlendirmesinin yasal alt yapısını oluşturmuştur.  Ancak  Danıştay 10. Dairesinin 15.06.06 - 2006/3007 sayılı kararı ile Yönetmelik  iptal edilmiştir.  

Risk değerlendirmesinin yasal alt yapısını oluşturan ve İş sağlığı ve güvenliği konusunda yeni yaklaşımın esasını oluşturan bu Yönetmeliğin iptal edilmesi ile ülkemizde ciddi anlamda yasal bir boşluk oluşmuştur. 89/391/EEC direktifi AB ülkelerinde ANA DİREKTİF olarak isimlendirilmektedir. Türkiye de ana direktif karşılığı olan İSG Yönetmeliğinin iptal edilmesi ile, bu yönetmeliğe sürekli atıflarda bulunulan diğer yeni yaklaşım direktifleri karşılığı çıkarılan Yönetmeliklerin uygulanmalarında da yasal yönden sıkıntılar bulunmaktadır. 

İş Kanunu  Madde 78: ”Bu Kanuna tabi işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması, işyerlerinde kullanılan araç, gereç, makine ve hammaddeler yüzünden çıkabilecek iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve özel durumları sebebiyle korunması gereken kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi, ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi sayısı, işin ve işyerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak işletme belgesi alması gereken işyerleri ile belgelendirilmesi gereken işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk değerlendirmesi, …..Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir."

Risk Değerlendirmesi yapılmasının amacı

Tehlikelerin belirlenmesi, 

Her bir tehlikenin ortaya çıkma olasılığıyla, olası sonuçların şiddet derecesinin değerlendirilmesi, 

Mevcut kontrollerin etkinliğinin gözden geçirilmesi, 

Acil önlem gerektiren yüksek risklerle, orta vadede önlem alınması gereken risklerin belirlenmesi

Bu risklerin kabul edilebilir seviyelere indirilmesi için alınacak önlemlerin  belirlenerek uygulanması ve izlenmesidir.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ NE ZAMAN YAPILMALIDIR

İşe başlarken veya daha önce hiç yapılmamışsa,

İşte herhangi bir değişiklik halinde,

İş kazası,meslek has.veya bir ramak kaldı olayından sonra,

Düzenli aralıklarla yapılması gerekmektedir.

Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ in  RİSK DEĞERLENDİRMESİ  başlıklı 6 Maddesinde;

Risk değerlendirmesi aşağıdaki hallerde yenilenecektir;

• Risk değerlendirmesinde belirlenen sürelerde,
• Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda,
• Ortam ölçümleri ve sağlık gözetimlerinin sonuçlarına göre gerektiğinde,
• Kimyasal maddeler nedeni ile herhangi bir kaza olduğunda,
• En az beş yılda bir defa.

5 ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

1.Adım: TEHLKİKELERİN TESPİT EDİLMESİ

2.Adım: RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE DERECELENDİRİLMESİ

3.Adım: KONTROL TEDBİRLERİNE KARAR VERİLMESİ

4.Adım: KONTROL TEDBİRLERİNİN TAMAMLANMASI

5.Adım: İZLEME VE TEKRAR ETME

Tehlikeler tespit edilirken özellikle iş ekipmanları ve sistemler, binalar tehlikenin kaynağı olarak görülmeli, ve bu kaynaktan hangi yolla zarar oluşacağı sorusu sorulmalıdır. Bu sorunun cevapları o kaynaktan oluşacak tehlikeleri ortaya çıkaracaktır. Bu yolla  bir kaynaktan birden fazla tehlikenin oluşacağı tespit edilebilecektir. Yani bir kaynaktan birden fazla tehlike oluşur, her bir tehlikeden de bir den fazla risk oluşur.

İŞYERİ TEHLİKELERİ

Geçmiş kayıtların  incelenmesi:

• Ortam ölçüm raporlarının incelenmesi,
• İş kazası ve ramak kaldı raporlarının    incelenmesi,
• İSG Kurulu  yıllık faaliyet raporlarının değerlendirilmesi,
• Kamu ve özel denetim elemanları raporlarının incelenmesi,
• Teknik periyodik kontrol raporlarının incelenmesi, 

Mevcut durumu incelenmesi:

• Kimyevi, fiziki ve biyolojik  etkenlerin  listesi
• İş ekipmanlarının incelenmesi,
• Çalışma çevresinin incelenmesi,
• Ergonomik şartların incelenmesi 
• İş aktivitelerinin gözden geçirilmesi  
• İmalatçı verilerinin değerlendirilmesi
• Organizasyonun incelenmesi

Mevzuat ve literatürün incelenmesi

• İSG mevzuatının incelenmesi,
• İlgili diğer mevzuatların incelenmesi,
• Standartların incelenmesi, (Harmonize diğer) 
• İLO normlarının incelenmesi, 
• Literatür taraması,
• İmalatçı verilerinin değerlendirilmesi,
• Uzman yorumlarından yararlanılması,

Bu yollarla tespit edilecek tehlikeler şu yollarla sistematik olarak gruplandırılabilir.

TEHLİKELERİN GRUPLANDIRILMASI

• Mevzuat esaslı gruplama,
• Proses esaslı gruplama,
• Yerleşim esaslı gruplama,
• Bilimsel esaslı gruplama,
• Karma gruplama
• Mevzuat Esaslı Gruplama

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma

MADDE 10

(1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.

c) İşyerinin tertip ve düzeni.

ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.

(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.

(3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım

MADDE 11

(1) İşveren;

a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.

b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar.

c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.

ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Çalışanların Bilgilendirilmesi

MADDE 16

(1) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla işveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir:

a) İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.

b) Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.

c) İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler

(2) İşveren;

a) 12 nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirir.

b) Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verir.

c) Risk değerlendirmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar. 

Çalışanların Eğitimi

MADDE 17

(1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.

(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. 

(3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.

(4) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz.

(6) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

(7) Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir.