Occupational Health and Safety Assessment Series (İş Sağlığı ve İş Güvenliği Değerlendirme Serisi)

Şeklinde isimlendirilmiş İngilizce isim baş harfleri alınarak standart kodlaması yapılmıştır.

Bahsi geçen seriler (OHSAS 18001 ve OHSAS 18002) müşterilerin yönetim sistemlerini değerlendirebilecek ve böyle bir standardın uygulamasına kılavuzluk edebilecek tanınabilir, bir İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi standardı hakkındaki acil isteklerine cevaben geliştirilmiştir.

18001: İSG ile birlikte öncülük edecek ve umulan ISO 18001 pazar beklentisi yüzünden kullanılmıştır. Bu seri numarası software için tahsis edildi. Fakat ISO 18001’in çıkarılmaması üzerine OHSAS komitesi bu numarayı kullanmaya başladı.

OHSAS 18001:2007 Standartı, 1999’da, 13 Kuruluşun katılımıyla İngiliz standart teşkilatı BSI (British Standards Institution) tarafından yayınlanmış olan, denetime tabi tutulabilir, tetkik edilebilir, belgelendirilebilir ve uluslar arası iş güvenliği standartları arasından kabul görmüş bir İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi Standardıdır.

OHSAS 18001 NASIL OLUŞMUŞTUR

• BS 8800:1996 Guide to occupational health and safety management systems 
• Draft NSAI SR 320 Recommendation for an Occupational Health and Safety (OH and S) Management System 
• Technical Report NPR 5001:1997 Guide to an occupational health and safety management system 
• ISMOL ISA & SGS 2000:1997 Requirements for Safety and Health Management Systems 
• UNE 81900 series of pre-standards on the prevention of occupational risks DNV Standard for Certification of Occupational Health and Safety Management Systems (OHSMS):1997
• Draft AS/NZ 4801 Occupational health and safety management systems — Specification with guidance for use 
• Draft LRQA SMS 8800 Health & safety management systems assessment criteria.
• BVQI Safety Cert: Occupational Safety and Health Management Standard 
• Draft BSI PAS 088 Occupational health and safety management systems

OHSAS 18001:2007 BELGESİNİN YARARLARI NEDİR

OHSAS 18001:2007 Standartı uygulandığı taktirde işletmelerin önemli maliyetlerini kontrol altına almaktadır. Bu maliyetler maddi ve manevidir. İşletmeler aşağıda bir kısım faydaları bu sistem belgelendirmesinde kazanabilmektedirler:

• İşçi Sağlığı ve Güvenliği’ nde işletmelere iş güvenliği uygunluğu prestiji sağlar,
• İşletmede iş güvenliği iyileştirmesi, düzenlemesi sağlar,
• Uluslararası ticarette rekabet edebilirlik kazandırır,  
• Karlılığı ve verimliliği arttır,
• Ulusal İş kanunlarında uyumu kolaylaştırır ve sağlar,
• İş kazası görünür ve görünmez maliyetlerinden kurtarır,
• Personelinizin değerli olduğu hissiyatını kazandırır,
• İstenmeyen olaylardan kaynaklanan kayıpları azaltır,
• İşgücünün sağlıklı şekilde devamlılığını ve sürekliliğini sağlayarak,
• İşçi Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarını yürüyen işlere (makine ekipman alımları, proses tasarımı, üretim, satış) entegre ederek kaynak optimizasyonu sağlamak, 
• İşçi Sağlığı Güvenliği performansını yükselterek; motivasyon ve katılımı arttırmak, 
• Yeni oluşturulan ya da güncelleştirilen ulusal yasalara ve dünya standartlarına uyum süresini ve maliyetini azaltmak,
• Hastalık ve sakatlıkları azaltarak, çalışanların ve toplumun iyileştirilmesini sağlar, 
• Kaynakların etkin tahsisi ile katma değer ve para tasarrufu sağlar, 
• Yönetimin hazır bilgi kalitesini iyileştirerek, karar verme kabiliyetini geliştirir, 
• İş Sağlığı ve Güvenliği kanunları ile uyumu sağlar, 
• Firmanın imajını ve ününü geliştirir, 
• Önemli risklere maruz kalma ile ilgili artan anlayış ve bilgi sonucu etkin stratejik planlama yapılması sağlar, 
• Denetim sürecinin geliştirilmesi sağlar, 
• Organizasyon içinde ve dışındaki guruplar arasında gelişmiş haberleşme aracıdır.
• Zararla sonuçlanabilecek olası tehlikelerin önceden tespiti ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. 
• Çalışanlar işyerinin olumsuz etkilerinden korunur, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmaları sağlanır. 
• İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş gücü ve iş günü kayıplarının en aza indirgenmesi, dolayısıyla iş veriminde artışın sağlanmasıyla üretimin (ürün ve/veya hizmet) korunması sağlanır. 
• Çalışanların memnuniyeti, müşteri memnuniyeti artar ve üretim maliyetlerinde azalma sağlanır. 
• İş kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek maliyetleri en aza indirilir.
• Paydaşlarının (çalışanlar ve aileleri, toplumun, tedarikçiler, müşteriler, hissedarlar) yükselen bilinç düzeyinden kaynaklanan istek ve beklentilerini karşılamak.

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR

1-İş yerindeki  çalışanların veya diğer işçilerin (geçici işçiler ve yüklenici personeli dâhil), ziyaretçilerin ve çalışma alanındaki diğer insanların sağlık ve güvenliğini etkileyen veya etkilemesi mümkün olan şartlar ve faktörler.

2-Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK): Aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonra bedence ve ruhça arızaya uğratan olaydır.

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada.
• İşveren tarafından yürütülen iş dolayısıyla
• İşveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
• Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanda
• Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere topluca götürülüp getirilmesi sırasında.

3-Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) iş kazasını “Önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makina ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay.” olarak tanımlamaktadır.

4-Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ise iş kazasını “Belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olay.” şeklinde tanımlamıştır.

İŞ GÜVENLİĞİNDE RİSK KAVRAMI NEDİR

İş güvenliğine ilişkin sorunların oluşumunda risk kavramının ortaya konulması önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kavram, tehlike, zarar olasılığı, bu tehlike ya da zararın işçiler ya da tüm işletme sistemine ilişkin olması anlamında kullanılmaktadır. Risk kavramının sorunlu yanı, riski kavramlaştırmak bir başka deyişle tüm boyutlarının ortaya konulmasının oldukça karışık bir süreç olmasıdır. Genel olarak iş yerlerinde risk faktörleri denildiği zaman ortaya şu şekilde bir sınıflandırma çıkmaktadır: 

Fiziksel iş çevresinden kaynaklı riskler: Makine ve ekipmanlar, gürültü düzeyi, sıcaklık, ışık, çeşitli kimyasal faktörler. 

İş yerinde işçilerin davranışlarından kaynaklı riskler 

İşin organize edilme biçiminden kaynaklı riskler: Çalışma süre ve zamanları, işin akış hızı. 

Bir bütün olarak işletme sisteminden kaynaklı riskler. 

Güvenli iş ortamının oluşturulması çalışmalarında, çeşitli faktörlerden kaynaklı risklerin görünür kılınması bir başka deyişle analiz edilmesi, yapılması gereken öncelikli ve en önemli unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Rosmussen, iş yerlerinde işçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin risk analizinin günümüzde bilimden çok bir sanat olduğunu söylemektedir. Bu özellikle, bireyden kaynaklı riskler ve bu risklerin oluşumundaki faktörleri ortaya koyma sürecine ilişkin bir görüştür. Çalışma ortamında insan davranışlarından kaynaklı risk faktörlerini açıklamaya çalışan çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. 

Bu çalışmalardan ilki, Dedobbler ve Beland'ın kurum-işyeri kültürünün, işçilerinin risk algısını etkilediği, bu nedenle de insan faktöründen kaynaklı riskleri azaltmada işyeri yapısına odaklanılması gereğini ortaya koydukları çalışmalarıdır. Bu noktada işyerlerindeki kurumsal faktörler, risk analiz sürecinde ön plana çıkmaktadır. 

Wilde ise, insandan kaynaklı risklerin oluşumunda bireyleri motive eden ya da güdüleyici bir takım unsurların önemine dikkat çekerek, bireyleri güvenli olma yönünde uyaran, güdüleyici sistemlerin hem iş verimliliğini arttıracağını, hem de kaza olasılığını azaltacağını söylemektedir. Bu noktada bireysel özellikler, risk analiz sürecinde ön plana çıkmaktadır. 

Dejay, Gerhan ve Murphay ise, risk azaltma stratejilerinin çok boyutlu olduğu gerçeğine işaret ederek, iş analizinde sadece örgütün ya da sadece işçilerin davranışlarının değil bir çok unsurun ele alınması gerektiğini belirten İŞ SİSTEMİ MODELİ' ni ortaya koymaktadırlar. Bu model risklerin oluşumunda, iş davranışının, işçinin, işin yapısının ve çevresel/kurumsal özelliklerin bir bütün olarak, etkili olduğunu anlatmaktadır. 

Genel bir değerlendirme yapıldığında, bu tür çalışmaların amacı, çalışma ortamında risk faktörlerinin tanımlayarak, riskleri azaltmak ve kazalar olmadan önlemektir. Önleme aşaması ise aktif ve pasif önlemler olmak üzere iki grupta toplanabilir. Aktif önlemler, çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin davranış değişimlerini sağlayacak yöntemler içerirken, pasif önlemler demeti işçilerin edilgen bir biçimde katıldığı çeşitli eğitim çalışmalarını içermektedir. Bu önleyici çalışmaların bir kısmı sadece çalışan ya da örgüt üzerinde odaklanırken, etkin olarak değerlendirdiğimiz çalışmalar ise, hem çalışan hem örgüt üzerine odaklanan ve bütüncül bir risk analiz sürecini içeren çalışmalar olmaktadır.

NEDEN OHSAS

Ulusal yasa ve dünya standardlarına uyum süresini ve maliyetini azaltmak, çalışanların motivasyon ve katılımını arttırabilmek, ISG çalışmalarını diğer faaliyetlere entegre ederek kaynakların korunmasını sağlamak, yönetimin taahhüdünün sağlandığını göstermek bunu piyasaya kanıtlayabilmek, çalışanın ve çıkan işin karlılığını arttırmak, ana üreticilerin, ihalelerde ve tedarikçi değerlendirmelerinde rakiplerine göre avantaj sağlamasi, tercih edilmesi, paydaşların istek ve beklentilerini karşılayarak rekabeti arttırmak, kuruluşlar tarafından sürdürülmekte olan ISG faaliyetlerinin sistematik olarak yayılımını sağlamak için bu sistem uygulanmalıdır.